Veel beginnende fotografen worden afgeschrikt door de ingewikkelde instellingen van hun camera. Gevolg is dat de camera altijd op AUTO staat en dat er veel mooie foto’s gemist worden. Jammer! Maar daar is wat aan te doen.
De belichting van de beeldsensor wordt door drie zaken bepaald:
- Diafragma (de hoeveelheid licht dat door de lens op de beeldsensor valt)
- Sluitertijd (hoe lang de beeldsensor belicht wordt)
- ISO-waarde (de gevoeligheid van de beeldsensor voor licht)
Deze drie hangen nauw met elkaar samen. Die samenhang wordt vaak als driehoek getekend: de belichtingsdriehoek. Ondanks dat ik de samenhang goed begrijp, vind ik de uitleg met de driehoek niet voor de hand liggen. Hieronder mijn uitleg gebaseerd op communicerende vaten.
Wat je ziet zijn drie vaten gevuld met water die met elkaar verbonden zijn d.m.v. een buis. Een vat staat voor Diafragma, een ander voor Sluitertijd en de laatste voor ISO. Aan de bovenkant van elk vat zit een zuigertje dat je op en neer kunt bewegen. Als je een zuiger naar beneden drukt dan gaan de zuigers in de andere twee vaten omhoog. Omgekeerd, als je een zuiger omhoog trekt dan dalen de zuigers in de andere twee vaten. De vraag is wat het betekent als je een zuiger omhoog of omlaag beweegt (zie tekening).
- Bij het vat Diafragma betekent omhoog een groter diafragma (meer licht doorlaten) en omlaag een kleiner diafragma.
- Bij het vat Sluitertijd betekent omlaag een kortere sluitertijd en omhoog een langere sluitertijd.
- Bij het vat ISO-waarde betekent omlaag een lagere ISO-waarde en omhoog een grotere.
Nu een paar voorbeelden. Als je de lens meer opent (een groter diafragma) — de diafragma-zuiger omhoog trekt — dan gaan de sluitertijd-zuiger en de ISO-zuiger omlaag. Oftewel, een kortere sluitertijd en lagere ISO-waarde.
Een ander voorbeeld: als je voor een kortere sluitertijd kiest (Sluitertijd-zuiger omlaag), dan gaan de Diafragma-zuiger en de ISO-zuiger omhoog.
Je kunt natuurlijk ook twee zuigers instellen en dan volgt de derde van zelf. Bijvoorbeeld, Diafragma-zuiger omlaag (kleiner diafragma) en Sluitertijd-zuiger ook omlaag (kortere sluitertijd) dan gaat de ISO-zuiger van zelf omhoog (hogere ISO-waarde).
Let op! Je vraagt je je misschien af wat dit met belichting te maken heeft. De hoeveelheid water in de opstelling is gelijk aan de hoeveelheid licht dat op de beeldsensor valt. Je kunt zelf kiezen hoeveel water je er in doet. De communicerende vaten zorgen er voor dat de hoeveelheid licht altijd hetzelfde blijft ongeacht de stand van de zuigers! Je kunt precies hetzelfde doen met meer of minder water, om andere combinaties van Diafragma, Sluitertijd en ISO-waarde te bekijken. Als je er te veel water in doet dan heb je overbelichting en bij te weinig water onderbelichting.
De opstelling is nog realistischer te maken door niet toe te staan dat de Sluitertijd-zuiger langere sluitertijd dan 1/60s accepteert door daar een blokkade voor de zuiger te plaatsen. Hetzelfde kun je doen voor de ISO-zuiger niet onder de 100 kan komen.
Het voordeel van de communicerende vaten uitleg van belichting is dat de samenhang tussen diafragma, sluitertijd en ISO-waarde tastbaar is.
In een volgende blog over “Wat is het voordeel van zelf mijn camera instellen” leg ik wat wat de consequenties zijn van het aanpassen van diafragma, sluitertijd en ISO-waarde.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten